Sosyotelist olma ve sosyotelizme maruz kalma ölçeklerinin Türkçeye uyarlanması

Abstract

Son yıllarda araştırmalara konu olan sosyotelizm; bireyin başka bireylerle iletişimi sırasında dikkatini akıllı telefona vermesi, akıllı telefonla ilgilenmesi ve algısını kişilerarası iletişimden kaçırması olarak tanımlanmaktadır. Bir sosyotelist ile etkileşimde bulanan başka bir bireyin, sosyotelistin kendisi ile ilgilenmeyip telefonu ile ilgilenmesi, sosyal etkileşim gerçekleşmesi gereken herhangi bir ortamda etkili vakit geçiremeyip durumdan olumsuz etkilenmesine neden olması da sosyotelizme maruz kalma olarak nitelendirilmektedir. Bu çalışmada Genel Sosyotelist Olma (GSO) ve Genel Sosyotelizme Maruz Kalma (GSMK) ölçeklerinin Türkçeleştirilmesi çalışması yürütülmüştür. Ölçek uyarlamanın çeviri sürecinde dört uzman ve sekiz öğretmen adayı, doğrulayıcı faktör analizi sürecinde ise yaş ve cinsiyet açısından çeşitlendirilmiş 180 gönüllü katılımcı yer almıştır. Veri toplama araçları Chotpitayasunondh ve Douglas (2018a) tarafından geliştirilen GSO ve GSMK ölçeklerinin Türkçeleştirilmiş formlarıdır. Toplanan veriler doğrulayıcı faktör analizi ile çözümlenerek sözü edilen ölçeklerin Türkçeye uyarlanması gerçekleştirilmiştir. GSO ölçeğinin özgün ölçekte öne sürülen dört faktör 15 maddeden oluşan yapısı doğrulanmıştır (χ 2 /sd= 1.99, p<0.001, RMSEA= 0.07, SRMR= 0.06, NFI= 0.92, CFI= 0.96, GFI= 0.89). Benzer biçimde GSMK ölçeğinin özgün formunda öne sürülen üç faktör 22 maddeden oluşan yapısı doğrulanmıştır (χ 2 /sd= 2.04, p<0.001, RMSEA= 0.08, SRMR= 0.07, NFI= 0.90, CFI= 0.95, GFI= 0.82). Ölçekler için yol diyagramlarında tanımlanan yollar, t ve R2 değerleri anlamlıdır (αGSO= 0.78, αGSMK= 0.87).

Phubbing, is mentioned frequently researches in recent years, occurs when people care their smart phones and ignore other people instead interpersonal communication or interaction during a meeting or another social environment. Phubbee, in other words being phubbed, is defined as person who interact with a phubber, care smart phone instead communicate with him/her, because of this situation affected negatively in an environment where should occur social interactions, but not. At this study, adaptation into Turkish of Generic Scale of Phubbing (GSP) and Generic Scale of Being Phubbed (GSBP) scales studies were conducted. The participants were four experts and eight pre-service teachers during translation process, 180 participants, who were in different ages and gender, during confirmatory factor analysis process. The data were collected via Turkish forms of GSP and GSBP developed by Chotpitayasunondh, & Douglas (2018a) and analyzed via confirmatory factor analysis technique. The structure of GSP, suggested on original paper, was confirmed (χ 2 /df=1.99, p<0.001, RMSEA= 0.07, SRMR= 0.06, NFI= 0.92, CFI= 0.96, GFI= 0.89). Similarly, the structure of GSBP, suggested on original paper, was confirmed (χ 2 /df= 2.04, p<0.001, RMSEA= 0.08, SRMR= 0.07, NFI= 0.90, CFI= 0.95, GFI= 0.82). The path diagrams, t and R2 values are significant of both scales (αGSP= 0.78, αGSBP= 0.87).