Katılımcı iklim algısı ile örgütsel muhalefet arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Siyaset bilimi kapsamında gelişen muhalefet kavramı, son yıllarda yönetim ve işletme alanında çalışan araştırmacılar tarafından da ele alınan konulardan biri haline gelmiştir. Örgüt içerisinde çalışanlara yönelik olumsuz davranışlar, eşit olmayan yönetim uygulamaları, çatışma ortamı ve örgütsel bağlılık düzeyi çalışanların muhalif tutum ve davranışlar sergilemelerine neden olan faktörler arasındadır. Yöneticilerin eşit, şeffaf ve katılımcı bir iklim meydana getirdikleri örgütler eleştiriye ve muhalefete açık bir iş ortamı oluşturabilmektedir. Diğer taraftan örgütsel muhalefetin olasılığı durumunda çalışanların seslerini yükseltmeleri ve karar alma süreçlerine katılımları daha mümkün hale gelebilmektedir. Dolayısı ile katılımcı iklim ve örgütsel muhalefet, birbirlerini karşılıklı olarak etkileyen iki kavram olarak ortaya çıkmaktadır. Bu bağlamda araştırmanın amacı, katılımcı iklim algısı ile örgütsel muhalefet arasındaki iki yönlü ilişkiyi incelemektir. Araştırma kapsamında Huang, Van de Vliert ve Van der Vegt (2005) tarafından geliştirilen katılımcı iklim algısı ölçeği ile Kassing (1998)'in geliştirdiği ve Dağlı (2015) tarafından Türkçe’ye öğretmenlere yönelik olarak çevrilen örgütsel muhalefet ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada Tekirdağ merkez ilçedeki devlet ilköğretim okulları ve liselerinde görev yapan 188 öğretmen üzerinde bir anket çalışması yürütülmüştür. Araştırma sonucunda elde edilen verilerin analizinde betimsel istatistikler, açıklayıcı faktör analizi ve yapısal eşitlik modellemesi kullanılmıştır. Modellerin sınanması sonucunda, katılımcı iklim algısı ile dikey muhalefet arasında karşılıklı bir ilişkinin varlığı ortaya koyulmuş olup yatay muhalefet ile katılımcı iklim algısı arasında hiçbir ilişkiye rastlanmamıştır.

Emerging in the context of political science, the notion of dissent has become one of the research topics for researchers in management and business area in recent years. Negative behaviors against employees, unequal managerial implementations, conflict and level of organizational commitment are among the factors which cause the employees to display dissident attitudes and behaviors in the organization. Organizations in which managers form equal, transparent and participative climate, can constitute a work environment open to criticism and dissent. On the other hand, employees may be more likely to raise their voices and participate in decision making processes when organizational dissent is possible. Consequently, participative climate and organizational dissent appear as two notions affecting each other. In this context, the purpose of this study is to examine the two-way relationship between participative climate perception and organizational dissent. Participative climate perception scale developed by Huang, Van de Vliert and Van der Vegt (2005) and organizational dissent scale developed by Kassing (1998) and translated into Turkish by Dağlı (2015) for teachers were used within the scope of the research. A survey was conducted on 188 teachers working in state primary and high schools in Tekirdağ city centre. Descriptive statistics, explanatory factor analysis and structural equation modelling were used in the analysis of the data obtained from the research. As a result of testing the models, it was revealed that there was a bilateral relationship between participative climate perception and vertical dissent while any relationships were encountered between horizontal dissent and participative climate perception.