Çoğulculuk ve vesayet ikileminde 1961 Anayasası

Abstract

Doktrinde 1961 Anayasası’nın geniş ölçüde yer verdiği temel hak ve hürriyetlerle çoğulcu demokrasiyi getirdiği iddiası yaygın olarak kabul görmektedir. Bu yaklaşımı benimseyenler 1961 Anayasası’nın hazırlık sürecinde ve uygulanmasında temel hak ve hürriyetlerin toplumun tüm kesimleri için tanınmasının esas kabul edildiğini ileri sürerler. Neticede 1961 Anayasası’nın siyasal yelpazenin genişlemesinin önünü açtığı ifade ederler. Söz konusu iddianın gerçek olmadığını kabul eden yaklaşım 1961 Anayasası’nda çoğulcu demokrasinin hayat bulmasını engelleyecek kurumsal düzenlemelere yer verildiğini ve böylece demokrasiyi budayacak vesayet tohumlarının ekildiğini ileri sürmektedir. Bu yaklaşıma göre 1961 Anayasası ile tanınan temel hak ve hürriyetlerin toplumun tüm kesimlerince kullanılması başta Anayasa Mahkemesi olmak üzere çeşitli kurumsal araçlarla dolaylı olarak engellenmiştir. Makalede bu iki iddia ele alınmış ve 1961 Anayasası’nın tanıdığı özgürlüklerin uygulamada hangi kesimlerce kullanılabildiği ve bu özgürlüklerin kullanılmalarının kurumsal düzeyde engellenip engellenmediği araştırılmıştır. Bu kapsamda öncelikle 1961 Anayasası’nın hazırlık sürecinde etkili olan yaklaşım ve bu yaklaşımın temel amaçlarına bakılmıştır. Daha sonra 1961 Anayasası’nda yer verilen ve resmi ideolojinin taşıyıcılığı misyonu yüklendiği iddia edilen Anayasa Mahkemesi (AYM), Milli Güvenlik Kurulu (MGK), Cumhuriyet Senatosu, Cumhurbaşkanlığı, Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) yetkileri, görevleri ve siyasal arenada vesayetçi işlev yerine getirip getirmedikleri açısından incelenmiştir. Neticede 1961 Anayasası’nın felsefesine ve uygulamadaki duruma bakılarak Anayasayla ilgili çoğulculuk - vesayet ikilemi tartışmasına katkıda bulunulmuştur.

In the doctrine, the claim that the 1961 Constitution introduced pluralist democracy with fundamental rights and freedoms, is widely accepted. Those who adopt this approach claim that the recognition of fundamental rights and freedoms for all segments of the society is essentially considered in the preparation and implementation of the 1961 Constitution. As a result, they express that the 1961 Constitution paved the way for the expansion of the political spectrum. The approach, which accepts aforesaid claim untrue, asserts that the 1961 Constitution includes institutional arrangements that will prevent pluralist democracy come to life, and thus the seeds of tutelage that will prune democracy are planted. According to this approach, the use of fundamental rights and freedoms recognized by the 1961 Constitution by all segments of society was prevented indirectly by various institutional means, particularly the Constitutional Court. In the article, these two allegations were discussed and it was investigated that the freedoms granted by the 1961 Constitution could be used in practice by which groups and whether the use of these freedoms was prevented at the institutional level. In this context, at the outset, the effective approach in the preparation process of the 1961 Constitution and the main objectives of this approach were examined. Later, the Constitutional Court (AYM), National Security Council (MGK), the Republic Senate, Presidency, State Planning Organization (DPT), which were included in the 1961 Constitution and claimed to undertake the mission of carrying the official ideology, were examined in terms of their authorities, duties and whether they fulfil a tutelaged function in the political arena. Consequently, weeding through the philosophy of the 1961 Constitution and the situation in practice, a contribution is made to the discussion of constitutional pluralism - tutelage dilemma.