İlkokul öğrencilerinin ve öğretmenlerinin başarıya, başarısızlığa, başarı ve başarısızlık korkusuna ilişkin metaforik betimlemeleri

Abstract

Bu araştırmanın amacı, ilkokul öğrencilerinin ve öğretmenlerinin başarıya, başarısızlığa, başarı ve başarısızlık korkusuna ilişkin metaforik betimlemelerini ortaya koymaktır. Nitel araştırma yöntemine sahip bu tezde olgubilim (fenomenoloji) deseni kullanılmıştır. Veriler, 2019-2020 eğitim-öğretim yılında Kütahya’da bulunan dört ilkokulda görev yapan öğretmenler ve bu öğretmenlerin öğrencilerinden elde edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu sekiz ilkokul öğretmeni ve 48 ilkokul öğrencisi oluşturmaktadır. Verilerin toplanması için, araştırmacı tarafından Öğretmen Görüşme Formu ve Öğrenci Görüşme Formu hazırlanmıştır. Literatüre dayalı geliştirilen yarı-yapılandırılmış görüşme formlarına, uzman görüşü alınarak ve pilot çalışma yapılarak son hâli verilmiştir. Araştırmada veri toplamak için öğrencilerle odak grup görüşmeleri, öğretmenlerle bireysel görüşmeler yapılmış ve ses kaydı alınmıştır. Yapılan görüşmeler sonrasında elde edilen verilerin çözümlenmesinde içerik analizi kullanılmıştır. Yapılan içerik analizi sonucunda başarı olgusuna ilkokul öğretmenlerinin “mutluluk”, “sorumluluk” ve “dikkat çekme”, ilkokul öğrencilerinin ise “çabanın sonucu”, “mutluluk” ve “süreklilik” anlamlarını yükledikleri; başarısızlık olgusuna ilkokul öğretmenlerinin “sorumluluktan kaçınma” ve “canlılık kaybının nedeni”, ilkokul öğrencilerinin ise “akademik yetersizlik”, “korkunun nedeni”, “eksik hissetme”, “derse ilgisizliğin/sorumsuzluğun sonucu”, “mutsuzluğun nedeni” anlamlarını yükledikleri anlaşılmıştır. Başarı korkusu olgusu ilkokul öğretmenlerine göre “başarılı olmayı daha fazla istememe”, “yüksek beklentilerin sonucu”, “yanlış ebeveyn tutumlarının sonucu” ve “var olmayan bir duygu” anlamlarına gelirken ilkokul öğrencilerine göre “hata yapmaktan endişe duyma”, “terk edilmekten ve yalnız kalmaktan korkma”, “var olmayan bir duygu” ve “acı veren bir duygu” anlamlarına gelmiştir. İlkokul öğretmenleri ve öğrencileri, başarısızlık korkusunu, “aşağılık kompleksinin nedeni” ve “başarısızlıktan ve başarısızlığı sürdürmekten korkma” olarak anlamlandırmışlardır. İlkokul öğretmenlerinin başarı korkusuna ve başarısızlık korkusuna yönelik çözüm önerileri arasında daha çok psikososyal destek dikkat çekmiştir.

This research aims to explicit the metaphorical descriptions of elementary school students and their teachers about success, failure, and fear of success and of failure. In this research with qualitative methodology, the phenomenological design was used. The data were obtained from the teachers teaching in four elementary schools in Kütahya and from their students in the 2019-2020 academic year. The study group consisted of eight elementary school teachers and 48 elementary school fourth grade students. The Teacher Interview Schedule and the Student Interview Schedule were developed by the researcher to collect the data. Semi-structured interview schedules developed based on the literature were finalized by being subjected to expert review and pilot study. In order to collect data, focus group interviews were conducted with students and individual interviews with teachers, and all interviews were audiotaped. Content analysis was performed to analyze the data obtained through interviews. As a result of the research, elementary school teachers attributed the meanings of “happiness”, “responsibility” and “attention” to the phenomenon of success, while elementary school students attributed the meanings of “the result of effort”, “happiness” and “persistence” to the phenomenon of success. It was understood that elementary school teachers attributed the meanings of “avoidance of responsibility” and “the reason for the loss of vitality” to the phenomenon of failure, while elementary school students attributed the meanings of “academic inadequacy”, “the cause of fear”, “feeling incomplete”, “the result of disinterest / irresponsibility”, and “the cause of unhappiness”. According to elementary school teachers, the fear of success meant “not wanting to be more successful”, “the result of high expectations”, “the result of wrong parental attitudes”, and “a non-existent feeling”, while according to elementary school students, it meant “the worry about making mistakes”, “the fear of being abandoned and being alone”, “a non-existent feeling”, and “a painful feeling”. Elementary school teachers and students interpreted the fear of failure as “the cause of the inferiority complex” and “the fear of failing and of keeping failing”. Psychosocial support attracted more attention among elementary school teachers’ suggestions for overcoming the fear of success and of failure.