Globalleşme, sanayileşme ve şehirleşmenin çevresel bozulma üzerindeki etkisinin incelenmesi: Türkiye için ekonometrik bir uygulama

Abstract

Bu çalışmada 1980-2016 döneminde Türkiye’deki çevresel bozulma göstergelerinin (Ekolojik Ayak İzi’nin ve karbondioksit emisyonunun) gelir, enerji tüketimi ve finansal kalkınmanın yanında globalleşme, iktisadi globalleşme, ticari globalleşme, finansal globalleşme, sanayileşme ve şehirleşmeden nasıl etkilendikleri çevresel Kuznets eğrisi hipotezi (ÇKEH) çerçevesinde incelenmiştir. Her bir çevresel bozulma göstergesi için dört modelin tahmin edildiği bu çalışmada yöntem olarak genişletilmiş dağıtılmış gecikmeli otoregresif (ARDL) sınır testi yaklaşımı kullanılmıştır. Çalışma sonucunda elde edilmiş ana bulgular şunlardır: (i) Türkiye’de hem Ekolojik Ayak İzi hem de karbondioksit emisyonu için ÇKEH geçerli değildir. (ii) Enerji tüketimi kısa dönemde Ekolojik Ayak İzi’ni; uzun dönemde de karbondioksit emisyonunu arttırmaktadır. (iii) Globalleşme ve globalleşmenin alt-göstergeleri (iktisadi, ticari ve finansal globalleşme) Ekolojik Ayak İzi’ni uzun dönemde azaltmaktadır. (iv) Uzun dönemde sadece ticari globalleşme karbondioksit emisyonunu azaltmaktadır, diğer globalleşme göstergelerinin karbondioksit emisyonu üzerinde anlamlı bir etkisi yoktur. (v) Sanayileşme uzun dönemde Ekolojik Ayak İzi’ni; kısa dönemde ve/veya uzun dönemde de karbondioksit emisyonunu arttırmaktadır. (vi) Şehirleşme hem kısa hem de uzun dönemde çevresel bozulmayı arttırmaktadır. (vii) Finansal kalkınma çevresel bozulmayı sadece kısa dönemde arttırmaktadır. Bu sonuçlar temel alınarak çeşitli politika önerileri de sunulmuştur.

This study examines how income, energy consumption, globalization, economic, globalization, trade globalization, financial globalization, industrialization, urbanization, and financial development impacted Turkey’s environmental degradation indicators (ecological footprint and carbon dioxide emissions) for the 1980-2016 period in the context of the environmental Kuznets curve hypothesis (EKCH). For each environmental degradation indicator, based on the globalization index and its sub-indices, four models are estimated by employing the augmented autoregressive distributed lag (ARDL) bounds testing approach. The main findings of this study can be summarized as follows: (i) The EKCH is valid neither for ecological footprint nor for carbon dioxide emissions in Turkey. (ii) Energy consumption increases ecological footprint in the short-run and carbon dioxide emissions in the long-run. (iii) In the long-run, globalization and its sub-indicators (economic, trade and financial globalization) reduce ecological footprint. (iv) Trade globalization decreases carbon dioxide emissions in the long-run whereas other globalization indicators do not significantly affect carbon dioxide emissions. (v) Industrialization amplifies ecological footprint in the long-run, and increases carbon dioxide emissions in the short-run and/or in the long-run. (vi) Urbanization intensifies environmental degradation both in the long-run and in the short-run. (vii) Financial development worsens environmental degradation only in the short-run. Based on these results, various policy suggestions are put forward.