Stratejik işbirliklerinin işlem maliyetleri üzerine etkisi: Sivil havacilik sektöründe bir araştirma

Abstract

Kapsam, ölçek ve yoğunluk ekonomilerinden faydalanmak isteyen havayolu firmaları operasyonel maliyetlerini azaltmak ve uçuş ağlarını artırmak gibi hedefler temelinde işbirliği oluşturmaktadırlar. Bununla birlikte işbirliğine dahil olan birçok firma bir yandan uçuş maliyetlerini azaltırken diğer taraftan, öngürülemeyen işlem maliyetlerine de katlanmak durumunda kalmaktadır. Bu kapsamda bu çalışmada stratejik havayolu işbirliklerine dahil olan toplam 59 küresel havayolu firmasının oluşturdukları işbirlikleri işlem maliyeti yaklaşımıyla araştırılmıştır. Araştırma online anket yoluyla işbirliğine dahil olan havayolu firmalarının orta ve üst düzey yöneticilerinden toplam 85 katılımcıyla gerçekleştirilmiştir. Partner güvenilirliği, sözleşmesel önlemler, ortak girişim, fırsatçı davranış, işbirliği yaşı, varlık özgünlüğü ve işbirliği çıktısı değişkenleriyle oluşturulan teorik model çerçevesinde PLS-YEM ve SPSS programları kullanılarak veriler analiz edilmiştir. Kurgulanan hipotezler verilerin yapısına göre yapısal eşitlik modeli, bağımsız örneklemler t-testi, one way anova testi ve regresyon analizleri kullanılarak test edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda işlem maliyeti yaklaşımının temel varsayımlarının hepsinin desteklendiği sonucuna ulaşılmıştır. Partner güvenilirliği, ortak girişim ve sözleşmesel önlemler değişkenlerinin fırsatçı davranışı tahmin etmede, fırsatçı davranışın da işbirliği çıktısını tahmin etme noktasında istatistiksel olarak anlamlı bir sonuç verdiğine ulaşılmıştır. Benzer şekilde işbirliği yaşı ile fırsatçı davranış ve işbirliği çıktısı arasında da istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu sonucuna varılmıştır. Bunlara ek olarak varlık özgünlüğü ile de fırsatçı davranış ve işbirliği çıktısı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür.

Airline firms are aimed to create alliances for the purpose of decreasing operational costs and increasing flight network in order to benefit from economies of scale, scope and density. However most of the firms which are involved in airline alliance on the one hand decrease the flight costs but on the other hand they have to deal with unpredicted transaction costs. In this scope, in this study 59 airline business which are involved in one of the global airline alliances have been investigated through transaction cost approach. Research is conducted with 85 middle and top level managers of global airline alliance businesses and data collected through online survey. Theoretical model which is framed with partner trustworthiness, contractual safeguards, mutual equity investment, opportunistic behavior, alliance age, asset specificity and alliance outcome variables analyzed through PLS-SEM and SPSS statistical programmes. Constructed hypothesis are tested either structural equation model, independent samples t-test, one way anova test or regression analysis. As a result of analysis it is found that all theoretical assumptions of transaction costs approach is supported. Partner trustworthiness, mutual equity investment and contractual safeguards variables are statistically significant at predicting opportunistic behavior while opportunistic behavior is also statistically significant at predicting alliance outcome. Similarly it is found that alliance age is statistically significant at predicting both opportunistic behavior and alliance outcome. Moreover it is also found that asset specificity is statistically significant at predicting opportunistic behavior and alliance outcome