İlkokul ve ortaokul matematik ders kitaplarındaki etkinliklerin matematiksel ilişkilendirme becerisi açısından incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı ilkokul ve ortaokul matematik ders kitaplarında yer alan etkinlikleri gerçek hayatla ilişkilendirme ve farklı disiplinlerle ilişkilendirme açısından incelemektir. İlişkilendirilmiş etkinliklerde kullanılan bağlam türleri ile bu etkinliklerin bir problem durumu oluşturup oluşturmadığı da çalışmada incelenmiştir. Araştırmanın veri kaynağı 2018-2019 eğitim ve öğretim yılında kullanılan sekiz tane ilkokul ve ortaokul matematik ders kitabıdır. Ders kitaplarındaki etkinliklerin incelenmesi için doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Etkinlikler, gerçek hayatla ilişkilendirme, farklı disiplinlerle ilişkilendirme, ilişkilendirilmiş etkinliklerde kullanılan bağlam türleri ve ilişkilendirilmiş etkinliklerin problem olma durumu kategorileri ekseninde incelenmiştir. İncelenen 8 ders kitabında toplamda 254 etkinliğe yer verildiği, bunların %48’inde gerçek hayatla ilişkilendirme yapıldığı, %52’sinde ise yapılmadığı görülmüştür. Gerçek hayat ilişkilendirmelerinin ağırlıklı olarak ‘matematik kavramları için uygulamalı gösterimler’ kullanılarak yapıldığı görülmektedir. Bulgular ayrıca en az kullanılan gerçek hayat ilişkilendirme türünün ‘toplumda matematiğin tartışılması’ ve ‘gerçek olayların matematiksel modellemesi’ olduğunu göstermiştir. Analizler tüm ders kitaplarında etkinliklerin sadece 4 tanesinde farklı disiplinlerle ilişkilendirme yapıldığını ortaya koymuştur. Bağlam açısından bakıldığında ise, bulgular ders kitaplarında 34 farklı bağlama yer verildiğini ve en sık kullanılan bağlam türünün ‘okul gereçleri’ olduğunu ortaya koymuştur. Ders kitaplarında gerçek hayat ve farklı disiplinle ilişkilendirilmiş etkinliklerin çok azının problem durumu oluşturduğu da elde edilen başka bir bulgudur. Bu çalışma gerçek hayat ilişkilendirmesi ile farklı disiplinlerle ilişkilendirmenin ders kitaplarında yapılma biçiminin niteliksel olarak gözden geçirilmesi gerektiğini ortaya koymakta ve bu etkinliklerde tercih edilen bağlam durumları ile bu etkinliklerin bir problem durumu oluşturup oluşturmadığının ayrıca düşünülmesi gerektiğinin altını çizmektedir.

The aim of this research is to examine whether the tasks included in Primary and Secondary School Mathematics textbooks have real-life connections and are related to different disciplines. These tasks are named as connected ones. The context types used in connected tasks and whether these tasks create a problem situation were also examined. The data source of the study is eight Primary and Secondary School Mathematics textbooks used in the 2018-2019 academic year. Document analysis method was used to examine the tasks in the textbooks. Tasks are examined in relation to real life connection, different disciplines connections, types of context used in connected tasks, and whether the connected tasks create a problem situation or not. A total of 254 tasks were included in the 8 textbooks examined, 48% of which had real life connection, and 52% did not have. Real-life connection are predominantly made using ‘applied representations for mathematical concepts’. The findings also showed that the least used type of real-life connection is ‘discussion of mathematics in society’ and ‘mathematical modelling of real phenomena’. The analysis revealed that only four of the task in all textbooks were associated with different disciplines. In terms of context, the findings revealed that there were 34 different contexts in the connected tasks and the most frequently context type was 'school resources'. Another finding is that very few of the tasks associated with real life and different disciplines in textbooks create problem situations. This study reveals that the ways in which real-life connections and connections with different disciplines are done in textbooks should be reviewed qualitatively and underlines that the context situations preferred in these tasks and whether these tasks constitute a problem situation should also be given a critical consideration.