Özbek ninnilerinin söz varlığı (transkripsiyon- aktarma- inceleme- sözlük)

Abstract

Ninniler; yaşayış tarzı, gelenek-görenekler, inanışlar, anne-çocuk ilişkileri ve aile-toplum ilişkileri hakkında bilgiler veren bir kaynaktır. Bu ürünler sözlü kültür ortamında yüzyıllar boyunca nesilden nesile aktarılarak günümüze kadar taşınmıştır. Çocukları uyutmak, sevmek, avutmak için bir ezgiyle söylenen ve anonim olan ninniler önemli bir yere sahiptir. Bu çalışmada Özbek sözlü edebiyatı türlerinden biri olan ninniler (alla) ve derlenen ninnilerin tematik söz varlığı incelenmiştir. Çalışmanın giriş bölümünde yöntem açıklanmış ve çalışma hakkında bilgiler verilmiştir. Birinci bölümünde Türk Halk Edebiyatı ve Özbek Halk Edebiyatında ninninin yeri ve önemi hakkında bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde ise derlenmiş olan Özbek ninnilerinin transkripsiyonu ve Türkiye Türkçesine aktarımı yapılmıştır. Üçüncü bölümde ise Özbek ninnilerinin konu ve şekil bakımından değerlendirmesi yapılmış ve tematik olarak söz varlığı incelenmiştir.

Lullabies are a resource that provides information about lifestyle, traditions-customs, beliefs, mother-child relationships, and family-community relationships. These products have been passed down from generation to generation over the centuries in the oral culture environment and carried to the present day. Lullabies, which are sung to a tune to put children to sleep, love, comfort, and are anonymous, have an important place. In this study, lullabies (alla), one of the types of Uzbek oral literature, and the thematic vocabulary of compiled lullabies were examined. In the introduction section of the study, the method is explained and information about the study is given. In the first part, information about the place and importance of Lullaby in Turkish folk literature and Uzbek folk literature is given. In the second part, the transcription of Uzbek lullabies, which were compiled, and their transfer to Turkish. In the third part, Uzbek lullabies were evaluated in terms of subject and shape and thematically the existence of words was examined.