Yenilik odaklı bir örgüt formu olarak teknoparkların doğuşu: Birlikte evrim teorisi çerçevesinde bir araştırma

Abstract

Bu çalışmanın amacı, birlikte evrim bakış açısıyla yenilik odaklı bir örgüt formu olarak teknoparkların ortaya çıkış sürecini, bu süreçte etkili olan dinamikleri, koşulları, aktörleri ve teknoparkların form olarak özelliklerini açığa çıkarmaktır. Çalışma keşifsel bir araştırma olduğundan dolayı nitel yöntem tercih edilmiştir. Veriler doküman analizi ve görüşmeler yoluyla elde edilmiştir. Elde edilen veriler tümevarımsal içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Bu kapsamda, danışman ve öğrenci tarafından yenilik odaklı bir örgüt formu olarak teknoparkların ortaya çıkış sürecine ilişkin özgün bir model geliştirilmiştir. Bu model, kurumsal mantıkları, tetikleyici koşulları, kurumsal çevrede değişime neden olan olayları, bu süreçte rol oynayan ve etkileşim içine giren örgütsel aktörleri, bu aktörler arasında etkileşimi hızlandıran mekanizmalar olarak katalizörleri, etkileşim dinamikleri sonucu oluşan öncül formu içermektedir. Çalışmanın sonucuna göre, yenilik odaklı bir örgüt formu olarak teknoparklar birlikte evrimsel bir süreçte ortaya çıkmıştır ve bu süreç 24 Ocak 1980 serbest piyasa ekonomisine geçişle başlamıştır. Formun ortaya çıkışında devlet kurumsal mantığının baskın olduğu, devletin kurumsal düzenleyici bir aktör olarak formun yapısını ve işleyişini şekillendirdiği tespit edilmiştir. Ayrıca, ODTÜ’nün kurumsal girişimci rolü üstlendiğine, TEKMER’lerin birlikte evrim sürecini hızlandıran katalizör olduğu ve yasadan önce kurulan ODTÜ Teknoparkın etkileşim dinamikleri sonucu oluşan öncül form olduğuna ulaşılmıştır.

The aim of this study is primarily to reveal the emergence process of technoparks as an innovation oriented organizational form and accordingly to reveal the dynamics, conditions and actors which are effective in this process with a scope of co-evolution and the features of technoparks as an organizational form. Qualitative method was preferred due to the study’s exploratory structure. The data were obtained through document analysis and face to face interviews. Accordingly, an inductive content method was used while analyzing data. In this context, an original model related to the emergence process of technoparks as an innovation oriented organizational form was developed by advisor and student. This model contains institutional logics, trigger factors/conditions, events that cause change in the institutional environment, organizational actors that play a role and interact in this process, catalysts as the mechanisms that accelerate the interaction between these actors, and the proto-form formed as a result of interaction dynamics. According to the results of the research; technoparks, as an innovation oriented organizational form, emerged in a co-evolutionary process and this process started with the transition to the free market economy on January 24, 1980. It was found that the state institutional logic was dominant in the emergence of the form and the state shaped the structure and functioning of the form as an institutional regulatory actor. In addition, it has been reached that METU played a role of institutional entrepreneur, TEKMER’s were the catalyst that accelerated the co-evolutionary process and METU Technopark, which had been established before the law, was the proto-form as a result of interaction dynamics.