Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme Uygulamalarına Bilişsel Tanılayıcı Bir Yaklaşım

Abstract

Bilişsel psikolojinin psikometri ile harmanlanması Bilişsel Tanılayıcı Değerlendirme (BTD) adı verilen ölçme ve değerlendirme yaklaşımının ortaya çıkmasını sağlamıştır. BTD, bilişsel temelli, istatistiki açıdan sofistike ve alternatif bir ölçme ve değerlendirme yaklaşımıdır. Bireylerin belirli bir beceri ya da akademik alandaki güçlü ve zayıf yanlarının, eksiklerinin ve yanılgılarının saptanmasını ve bu hususlara yönelik paydaşlara (öğrenci, öğretmen, veli ve idarecilere) bireylerin halihazırdaki durumları hakkında detaylı dönüt verilmesini amaçlar. Sağlanan dönüt, pedagojik açıdan anlamlı ve öğrenme sürecini destekleyici boyutta olmalıdır. Bu değerlendirme yaklaşımının eğitim öğretim faaliyetleri için pek çok yararı olmasına karşın, BTD hem eğitim araştırmacıları hem de ölçme değerlendirme alanında çalışan araştırmacılar tarafından yeteri derecede tanınmamaktadır. Bu makalede, BTD yaklaşımının ortaya çıkmasına sebep veren eğitimsel akım ve gelişmeler ele alınmış, BTD’nin kuramsal temelleri, çalışma prensipleri, işlevleri hakkında detaylı bilgi verilmiştir. Ayrıca, BTD’nin öğrenme çıktılarını iyileştirme ve eğitim programlarının kalite ve hesap verebilirliğinin artırılması hedeflerine yönelik olarak, eğitim ve ölçme değerlendirme ortamlarında nasıl uygulanabileceği hususunda öneriler sunulmuştur.